“Leiderschap is een proces”

Bart, je komt oorspronkelijk uit Zuid-Limburg, maar woont en werkt nu in Rotterdam. Hoe is die overgang geweest?

Bart: Toevallig ben ik in Rotterdam terechtgekomen. Mensen om me heen zeiden: “Nee, je gaat toch niet naar Rotterdam? Dat is toch heftig?” Maar deze stad heeft me echt geïntrigeerd. Alles komt hier samen: verschillende mensen, diverse situaties en complexe uitdagingen. Rotterdam is een stad die zichzelf bijzonder vindt en dat ook uitdraagt. Het is moeilijk te omschrijven, maar je voelt het gewoon.

Wat heeft jouw studie Sociale Geografie en Planologie hierin betekend?

Bart: Tijdens een van mijn colleges hoorde ik een slogan die me altijd is bijgebleven: “Het gaat over de aarde als woonplaats van de mens en de mens als bewoner van de aarde.” En als je dat vertaalt naar Rotterdam, dan is dit echt een levend laboratorium. Mijn vakgebied en werk sluiten hier perfect op aan. Eerst werkte ik bij Stadsontwikkeling, waar de fysieke omgeving centraal stond, maar in mijn huidige rol binnen het sociale domein draait het juist om wat mensen nodig hebben voor een goed bestaan.

Je hebt dus de overstap gemaakt van stadsontwikkeling naar het sociale domein. Wat heb je daarvan geleerd?

Bart: Juist die integratie tussen beide werelden boeit me enorm. Door die switch ben ik integraler gaan denken. Stadsontwikkeling gaat over de fysieke ruimte, maar zonder aandacht voor de mensen die daar wonen, werk je aan een stad zonder ziel. Het sociale domein en stadsontwikkeling versterken elkaar.

Over leiderschap en verandering

Je bent afdelingshoofd bij de gemeente Rotterdam. Hoe zou je jouw leiderschapsstijl omschrijven?

Bart: Ik zie mezelf meer als een leider dan een manager. Mijn focus ligt op richting geven, faciliteren en duidelijkheid scheppen. Leiderschap is voor mij een proces, geen vaststaand concept. De context en de groep bepalen mede het leiderschap. Als een leider alleen iets wil zonder het vertrouwen van de groep, kom je niet ver. Leiderschap is van ons allemaal.

Hoe ervaar je het werken met verschillende leiderschapsstijlen?

Bart: Ik heb geleerd om minder naar de verschillen en meer naar de overeenkomsten te kijken. Vroeger beoordeelde ik andere leiders, nu stel ik mezelf de vraag: Wat kan ik van hen leren? Dat geeft een heel andere dynamiek.

De rol van LetsOpp in verandertrajecten

Je werkt samen met LetsOpp. Wat doet LetsOpp precies en wat is hun toegevoegde waarde?

Bart: LetsOpp helpt managers om veranderingen beter te managen en groepen mensen voor te bereiden op die verandering. Dit doen ze door de juiste vragen te stellen: Wat vraag je, aan wie en op welke manier? Als je de vraag in de toekomst legt in plaats van in het verleden, helpt dat enorm. Dat is de essentie van Forward Thinking, denken in oplossingen en wat minder meningen.

Heb je zelf een andere kijk op verandering gekregen door LetsOpp?

Bart: Absoluut. Ik ben me bewuster geworden van hoe ik omga met weerstand en groepsdynamiek. Ik stel nu andere vragen en gebruik minder polariserende taal. Daardoor kan ik een andere beweging in gang zetten.

Tips voor organisaties die met verandering te maken hebben

Wat zou je managers of organisaties adviseren die voor grote veranderingen staan?

Bart: Toon kwetsbaarheid. Veel leiders willen de richting aangeven alsof het dé enige juiste weg is, maar er zijn altijd meerdere scenario’s met voor- en nadelen. Deel dat hele verhaal met je team. Leiders weten ook niet alles en dat is oké.

Daarnaast: geef mensen meerdere zienswijzen. Wanneer iemand volledig in zijn eigen frame zit, wordt het lastig om hem of haar mee te nemen in de bredere context. Door verschillende perspectieven te delen, kun je de dialoog starten in plaats van een discussie.

Hoe zie je de toekomst van leiderschap en verandermanagement?

Bart: Ik zie een verschuiving: politiek wordt harder, maar in het sociale domein blijft kwetsbaarheid en een mensgerichte benadering essentieel. Laten we daarover het gesprek aangaan. Als we verandering willen, moeten we niet alleen luisteren naar de luide minderheid, maar investeren in de hele groep.

Tot slot, als je terugkijkt op jouw traject, zijn er momenten waarop je dacht: “I told you so”?

Bart: (Lacht) Ja, regelmatig! In het begin vinden mensen mijn manier van leiderschap ingewikkeld, maar na verloop van tijd waarderen ze het. Uiteindelijk draait het niet om gelijk krijgen, maar om samen vooruitkomen.