Ik geef al een aantal jaar lezingen over groepsdynamica. En daarbij start ik bijna altijd met het tonen van een video (‘whodunnit’). Je ziet een oud-Engelse kamer, in wat waarschijnlijk een prachtig landhuis is. Het is Agatha Christie in optima forma, voor de oudere lezers onder ons. De kamer is aangekleed met bloemen, kandelaren, een harnas, de opgezette kop van een groot hert aan de muur; je kunt je er vast een voorstelling van maken. Op de vloer ligt een man, overduidelijk het slachtoffer van een moord. Daaromheen staan de vermeende daders. Een butler, de hulp in de huishouding en een oudere dame die tuingereedschap vast heeft. De rechercheur en een politieman staan kritisch te kijken naar dit tafereel.
Het filmpje begint met een ondervraging van de vermeende daders door de rechercheur. De verdachten geven op hun beurt antwoord op de vraag waar zij zich op het moment van de moord begaven. Na de ondervraging verklaart de rechercheur wie de dader is. Tot zover niet iets heel opmerkelijks. Behalve dan misschien het knappe speurwerk van de rechercheur.
Voor ik deze video laat zien, vraag ik de zaal om goed op te letten op wat er gezegd wordt. De video is in het Engels dus ‘goed luisteren!’. Op de helft van het filmpje stop ik de video nadat de rechercheur richting de camera loopt en aan de toekijker vraagt: “It’s just a matter of observation. The real question is: how observant were you?”
En dan vraag ik de zaal wat zij hebben gezien en of er iets opmerkelijks is gebeurd. In het meerderdeel van de colleges merkt bijna niemand iets op, anders dan dat er een moord is gepleegd en de dader bekend is. Een enkeling valt wel iets op. Bijvoorbeeld dat de opgezette beer is vervangen door het standbeeld van de ridder.
Hieronder deel 1 van de video. Er is dus ook nog een deel 2 ;)
Maar wat heb jij gezien?
Meer weten over groepsgedrag? "Wat gebeurt hier nu eigenlijk?"
